www.przyszloscwprzeszlosci.info

janusz · Wysłany: Sob 21:58, 20 Mar 2010 Temat postu: Towianizm.

Towianizm
Zespół poglądów sformułowanych przez polskiego filozofa i mistyka okresu romantyzmu, Andrzeja Towiańskiego, który wywarł ogromny wpływ na większość twórców epoki (m.in. A. Mickiewicza i J. Słowackiego). Towiański założył na emigracji w Paryżu koło zwolenników swojej filozofii, do którego przez pewien okres należał A. Mickiewicz (Towiański próbował leczyć bezskutecznie żonę poety z zaburzeń psychicznych). W swojej koncepcji Towiański przedstawiał rozwój świata jako proces wznoszenia się do Boga duchów, przybierających coraz to nowe wcielenia. Droga do doskonałości prowadziła przez potrójną ofiarę - ducha, ciała i czynu. Jednostka o wybitnej mocy była w stanie pokonać zło i wyzwolić swój naród. Jednym z naczelnych założeń towianizmu była mesjanistyczna (zob. mesjanizm) koncepcja roli Polski, która, wyrzekając się nienawiści do Rosji i porzucając walkę rewolucyjną, wprowadzić może Europę w inną, doskonalszą epokę chrześcijaństwa. W procesie doskonalenia się świata szczególną rolę przypisywał Towiański w ogóle całej Słowiańszczyźnie oraz Francji (głównie osobie Napoleona). Towianizm wywarł duży wpływ na literaturę polską, np. na Słowackiego i jego filozofię genezyjską, której literacką wykładnią jest Genezis z Ducha.

Koło Sprawy Bożej
Koło Sprawy Bożej (sekta towiańczyków) – sekta moralno-religijna, założona w Paryżu z inicjatywy Andrzeja Towiańskiego 6 czerwca 1842 roku[,działająca do roku 1878. Towiańczycy wierzyli w nadejście nowej epoki, przybliżającej nadejście Królestwa Bożego na ziemi, doniosłą rolę narodu polskiego w procesie dziejowym, krytykowali również zinstytucjonalizowane formy religijne. Do sekty należało wielu przedstawicieli polskiej emigracji.

Koło Sprawy Bożej zaczęło się formować po wystąpieniu Towiańskiego w katedrze Notre-Dame 27 września 1841 roku, w którym wyjaśniał on założenia swojej filozofii. W organizację sekty aktywnie włączył się Adam Mickiewicz, a pierwsze jej oficjalne zebranie odbyło się 6 czerwca 1842 roku. Początkowo do Koła należało 17 osób, liczba ta zaczęła z czasem rosnąć, sekta nie liczyła jednak nigdy więcej niż 100 członków. Filozofia sekty (opierająca się na przekonaniu, że ówczesny moment dziejowy jest przełomowy dla Polski i świata, a grupowa praca może przyspieszyć nadejście nowej epoki, opartej na walce ze złem i religijności) zyskiwała jej popularność wśród polskich emigrantów, zniechęconych polityczną bezsilnością i spragnionych doniosłego czynu.Towiańczycy wierzyli, że jednostki zgromadzone w Kole, stworzą tzw. "hufiec boży", mający szczególne znaczenie w przybliżaniu Królestwa Bożego; rolę taką przypisywali również wybranym narodom (w tym narodowi polskiemu). Najwyższym dogmatem była teza Towiańskiego, że siedem pieczęci Apokalipsy to siedmiu mężów, którzy mieli się kolejno pojawiać na Ziemi, by nawracać. Pierwszym miał być Mojżesz, drugim Jezus Chrystus, a trzecim sam Towiański. Sekta odcinała się od Kościoła katolickiego, uznając zinstytucjonalizowaną religię za przeżytek starej epoki, próbowała więc wprowadzić świeckie formy kapłaństwa, nazywane "obrządkami nowego zakonu". Usiłowała jednak bezskutecznie pozyskać dla swojej sprawy papieża Grzegorza XVI[2]. Jednym z najaktywniejszych członków Koła, włączającym się w tworzenie rytuałów i organizację społeczności był Mickiewicz (nazywany wśród towiańczyków Bratem-Wieszczem). Mickiewicz stał się również naczelnikiem paryskiego Koła po tym, jak 19 lipca 1842 roku Towiański został zmuszony przez władze francuskie do opuszczenia kraju. Odtąd założyciel przedstawiał Mickiewiczowi (a później także Karolowi Różyckiemu) swoje instrukcje listownie. Z czasem jednak Mickiewicz odsunął się od Towiańskiego (zrażony jego niechęcią do działań politycznych i zapędami dyktatorskimi) i w kwietniu 1846 roku opuścił sektę, zakładając własne Koło. Rozłam w Sprawie Bożej spowodował też tzw. "Akt Chodźki", odczytany na zebraniu 29 listopada 1844 roku. Był to list do cara Mikołaja I, w którym kierownictwo Koła określało wzajemny stosunek Polaków i Rosjan w duchu miłości bliźniego, niezależnie od polskiej nienawiści do zaborców. Dokument ten zbulwersował zebranych, Juliusz Słowacki wyraził gwałtowny protest, natomiast pułkownik Mikołaj Kamieński odszedł z sekty.Chociaż Towiańskiemu udało się na powrót zintegrować wyznawców, to jednak rola Koła stopniowo malała. Sekta rozpadła się ostatecznie po śmierci założyciela w 1878 roku.
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]